आर्थिक कूटनीतिः अवधारणा र अभ्यास

Economic Diplomacy: Concepts and Practices

Abstract

शक्ति र सम्पत्तिको पारस्परिक अन्तर्परिवर्तन अर्थात् कूटनीतिक कौशलद्वारा अन्तर्राष्ट्रिय जगत्‌सँग आफ्नो राष्ट्रको आर्थिक हित प्रवर्धन गर्न वा आर्थिक शक्तिको प्रयोगद्वारा कूटनीतिक उद्देश्यहरू प्राप्त गर्न सञ्‍चालन गरिने गतिविधिहरूको समष्टि रूप आर्थिक कूटनीति हो । यसको माध्यमबाट देशको अर्थतन्त्रलाई अन्तर्राष्ट्रिय अर्थव्यवस्थासँग तादात्म्य र सामञ्जस्य कायम गर्ने तथा अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा उपलब्ध अवसरहरूलाई राष्ट्रहितमा प्रयोग गर्ने एवम् राष्ट्रिय हित अनुकूल परिस्थिति सिर्जना गर्ने प्रयत्न गर्दछ । व्यापार घाटा न्यूनीकरण, निर्यात प्रवर्धन, आयात प्रतिस्थापन, पर्यटन क्षेत्रको प्रवर्धन, वैदेशिक रोजगारी, सरकारी विकास सहायताको परिचालन, गैरआवासीय नेपालीहरूको ज्ञान, सिप, प्रविधि र पुँजी राष्ट्रिय विकासमा उपयोग एवम् वैदेशिक लगानी तथा प्रविधि हस्तान्तरण लगायतका क्षेत्रमा आर्थिक बिक्री कौशल, आर्थिक र व्यापारिक सञ्जालको निर्माण, यथेष्ट प्रचारप्रसार, छवि निर्माण र वकालतका लागि आर्थिक कूटनीतिको कुशलतापूर्वक संयोजन र सञ्चालन गर्न आवश्यक छ ।