नेपाली राजनीतिमा वी.पी.कोइराला र उनको दर्शन, समिक्षात्मक अध्ययन

Abstract

विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला नेपालका प्रख्यात राजनीतीक नेता तथा विचारक थिए । नेपालको राजनीतिक परिवेश निर्माणमा उनको महत्वपूर्ण भूमिका रह्यो । कोइराला प्रजातान्त्रिक समाजवादका कट्टर पक्षधर थिए, जुन एक राजनीतिक विचारधारा हो जसले उत्पादनका साधनको सामाजिक स्वामित्वमा लोकतन्त्रका सिद्धान्तहरू जोड्न खोज्छ । बी.पी. कोइरालाले सामाजिक–आर्थिक समानताको आवश्यकतामा जोड दिँदै यो लक्ष्य हासिल गर्न लोकतान्त्रिक सिद्धान्तको प्रयोगमा विश्वास व्यक्त गरे । नेपालको लोकतान्त्रिक आन्दोलनमा महत्वपूर्ण भूमिका खेल्ने राजनीतिकदल नेपाली कांग्रेसको स्थापनामा उहाँ प्रमुख व्यक्तित्व थिए । कोइरालाको लोकतान्त्रिक समाजवादी विचारले समाजमा व्याप्त सामाजिक–आर्थिक असमानतालाई लोकतान्त्रिक माध्यमबाट सम्बोधन गर्ने लक्ष्य राखेको थियो । उनको विचारले नेपालको राजनीतिक परिस्थितीलाई प्रभाव पारेको थियो र उनले एक पटक नेपालको प्रधानमन्त्री भइ अल्पकालीन समय सरकार सञ्चालन समेत गरिसकेका थिए । बी.पी. कोइरालाको विरासतमा नेपालको राजनीतिको सन्दर्भमा लोकतन्त्र, सामाजिक न्याय र आर्थिक समानताको प्रवद्र्धन गर्ने प्रयासहरू समावेश छन् ।