विपद्मा नागरिकहरूको साथी नेपाली सेना

Abstract

राष्ट्रकै गौरवशाली संगठनमध्ये सबैभन्दा पुरानो संस्था हो, नेपाली सेना । स्थापनाकालदेखि नै नेपाली सेनाले नेपाल र नेपाली जनताको रक्षार्थ अतुलनीय योगदान पुर्‍याउँदै आएको छ । परिवर्तनका विभिन्न समयमा लोकतन्त्रको पक्षमा उभिएको सेना पटक–पटक लोकतन्त्रको रक्षाका लागि लड्यो भने भविष्यमा पनि लडिरहने दृढ संकल्पसाथ अगाडि बढिरहेको छ । देश र जनताका लागि आइपर्ने सुरक्षा–चुनौतीलाई सम्बोधन गर्नका लागि सक्षम र तयारी अवस्थामा सदैव नेपाली सेना रहेको छ । सेनाले राष्ट्र र जनतालाई हुने वाहृय आक्रमणबाट रक्षा मात्र नभई आन्तरिक सुरक्षा, राष्ट्रिय विकास, अन्तराष्ट्रिय स्तरमा शान्तिस्थापनामा र नेपालीहरूका हरेक आपत् विपद्मा समेत मलम लगाउँदैं आएको इतिहास हाम्रा सामु छर्लङ्ग छ । जनताका हरेक सवालमा अग्रस्थानमा देखिएको नेपाली सेनाले विपद् व्यवस्थापनमा समेत उल्लेखनीय योगदान पुर्‍याएको छ । यस लेखमा नेपाली सेनाले आफ्नो स्थापनाकालदेखि विपद् व्यवस्थापनमा के–कस्तो योगदान पुर्‍याएको छ ? भन्ने बिषयहरु उजागर गरिएको छ । संविधानले दिएको अधिकारको भरपुर उपयोग गर्दै रातदिन देश र जनताको सेवामा तल्लीन कर्मठ संगठन नेपाली सेनाले विपद् व्यवस्थापनमा पुर्‍याएको योगदान, भूमिका, विभिन्न ऐन, नियम र कानुनले नेपाली सेनालाई दिएका अधिकारका विषयमा केन्द्रित भई परिमाणात्मक र गुणात्मक (मिश्रित) अनुसन्धान विधि प्रयोग गरी लेख तयार गरिएको छ । साथै विपद् व्यवस्थापनका क्रममा नेपाली सेनाले भोगेका अनुभव, भोगाइ र समस्याहरूलाई समेत चर्चा गर्ने प्रयास गरिएको छ ।