शिलान्यास नाटकमा वस्तुसङ्गठन

Abstract

प्रस्तुत लेख नाटककार भीमनिधि तिवारीद्वारा लिखित ‘शिलान्यास’ नाटकमा वस्तुसङ्गठनको निरूपणमा केन्द्रित छ । यो लेख गुणात्मक प्रकृतिको रहेको छ । यस लेखका लागि सामग्रीको सङ्कलन पुस्तकालय कार्यद्वारा गरिएको छ । यसमा भीमनिधि तिवारीको शिलान्यास नाटकलाई प्राथमिक सामग्रीका रूपमा र वस्तुसङ्गठनबारे लेखिएका पुस्तक तथा लेखहरूलाई द्वितीयक सामग्रीका रूपमा ग्रहण गरिएको छ । यस लेखमा वस्तुसङ्गठनसम्बन्धी पूर्वीय मान्यतालाई आधार मानी उक्त नाटकमा कथानकलाई सङ्गठित गर्ने वस्तुसङ्गठनका तत्त्वहरूले के–कसरी काम गरेका छन् भन्ने कुराको खोजी गरिएको छ । यो लेख निगमनात्मक पद्धतिअनुसार तयार गरिएको छ भने यसमा वर्णनात्मक र विश्लेषणात्मक विधि अवलम्बन गरिएको छ । यस अध्ययनबाट कार्यावस्था, अर्थप्रकृति र सन्धिको उचित संयोजनका कारण वस्तुसङ्गठन उपयुक्त रही यो नाटक पठन र मञ्चनका दृष्टिले प्रभावकारी र सफल कृति हो भन्ने निष्कर्ष प्राप्त भएको छ ।