‘बाघ मार्ने सियो’ लोककथाको विधातात्त्विक अध्ययन

Abstract

यो लेख गुल्मी जिल्लाको गुल्मी दरबार गाउँपालिकामा प्रचलित ‘बाघ मार्ने सियो’ लोककथाको विधातात्त्त्विक अध्ययनमा केन्द्रित छ । कथाको कथानक सामाजिक विषयवस्तुसँग सम्बन्धित छ । कथाका चरित्रहरू मानवीय र मानवेत्तर पशुप्राणी तथा निर्जीव वस्तुहरू रहेका छन् । परिवेश सुखान्त प्रकृतिको रहेको छ । यो कथाले मनोरन्जन दिनुका अतिरिक्त मिलेर काम गरेमा जस्तोसुकै कठिनाइ पनि सजिलै पार गर्न सकिन्छ भन्ने सन्देश दिएको छ । भाषा सरल तथा बोधगम्य छ । रैखिक शैलीको कथामा वर्णनात्मक र संवादात्मक दुवै प्रकारको भाषिक विन्यास छ । अध्ययन गर्दा क्षेत्रकार्य गरेर तथ्याङ्क सङ्कलन गरिएको छ भने द्वितीयक स्रोतको प्रयोग गरेर विधातत्त्वको सिद्धान्त तयार गरिएको छ । त्यही सिद्धान्तका आधारमा यो कथाको विश्लेषण गरिएको छ । लेखलाई विषयपरिचय, अध्ययन विधि, लोककथाका तत्त्व, व्याख्या विश्लेषण, प्राप्ति र निष्कर्षमा विभाजित गरिएको छ । मौखिक परम्परामा रहेको लोककथाको अभिलेखीकरण पनि गरिएको छ ।