रञ्जना लिपिया म्हबो

Abstract

भारतय्‌ बोलंगु ब्राम्ही लिपिया विकासक्रमय्‌ नेपालय्‌ थःगु हे पहः दुगु नेपाल लिपिया विकास जुल । ब्राम्ही लिपिया कालावधि सामान्यतः ईपूया निगू शताब्दीनिसें ईशाया प्यंगूगु शताब्दीतक माने यानातःगु दु । थुकिया दथुइ थो आखः रूपय्‌ छुं हिउपाः वःगु लूगु दु । थुगु हिउपालं ईशाया सोंगूगु शदी छगू न्हूगु रूप बोलनावल । थुकियात गुप्त लिपिया नां बियाबिल, छाय्‌कि भारतया गुप्त सम्राट पिनिगु कालय्‌ न्हापाया ब्राम्हीसिकं बिस्कं रूप बोलन । गुप्त लिपिया थो रूपय्‌ खुगूगु शदीतक चले जुल । थोयां ल्यू मेगु हिउपाः वःबले थुकी छगू वैशिष्ट्य थो मिलेजुल कि दकों आखलय्‌ कुं (कोण) वा छ्‌यं (शिरोरेखा) समावेश जुल । खुगूगु निसें गुंगूगु शताब्दीया दथुइ हानं अथे हे वैशिष्ट्य बोलन, गुगु थुकी गुप्त लिपिलिसे अलग्ग यानाब्यूगु दु , गथे - (१) गुप्त लिपिया आखःया तपेंगु धोः कोय्‌पाखे खवय्‌ चाःतूगु लूगु दु, व (२) मात्रात बेकोयाः ताहाकः जुयावन । उकिं थुकियात ‘कुटिलाक्षर’ वा ‘कुटिलालिपि’ धयाबिल । गनं गनं ‘विकटाक्षर’ (चाःतूगु लिपि) नं नां दु । मात्रा पूवंगु ई जूगुलिं थुगु ईया लिपियात ‘सिद्धमातृका’ नं धाइ । थो हे लिपिया आधारय्‌ नेपाल लिपिया विकास जुल । व नेपाल लिपिया छगू भेद रञ्जना लिपि बोलन । रञ्जना ज्यान दुगु आखःकथं मान्यता दुगुलिं थुकियात मनूतय्‌ म्हबोनाप जोलाकाः नां छुनातःगु दु ।