नेपाःगाःया स्थाननामय् दुगु विशेषता व ह्यूपाःया दुवाला

Abstract

नेपाःया प्राचीन सभ्यताया केन्द्रस्थलतमध्ये नेपा:गा: नं छगू खः । नेपा:गालय्‌ सभ्यता विकास याःपिं व थन मूलबासीकथं नालातःपिं नेवाःत खः । थन आकारय्‌ तःकुगु, मध्यम व चीकुगु यानाः दर्जनौं प्राचीन व मध्यकालीन नेवाः बस्ती दु । अथे हे नेपा:गालय्‌ धार्मिक, सांस्कृतिक, पुरातात्त्विक व ऐतिहासिक महत्त्वं जाःगु थीथी ख्यः, देवस्थल, पुखू, तीर्थ, दिप आदि दु । थथे प्राचीन सभ्यताया विकास व विस्तार जूगु लागा जुयाः थनया थाय्‌बाय्‌या प्राचीन ईनिसें प्रचलित नांत दु । स्थानीय जनभाषाय्‌ ल्यनाचोंगु ऐतिहासिक स्थाननामं थनया प्राचीनताया क्रमिक विकासक्रम, जातीय इतिहास, भाषिक विकासक्रम, धार्मिक-सांस्कृतिक परम्परा, रीतिथिति, वास्तु, प्रकृति आदिबारे थीथी तथ्य उलाचों । सलंसः दँन्ह्यःनिसें खुल्ला बुँ-बाली, ख्यः, देवस्थल, पुखू, बगः आदिया रूपय्‌ दुगु लागाय्‌ अस्वाभाविक ढंगं बोलंगु बस्तीकरण, शहरीकरण व बजारीकरणं थनया स्थाननामय्‌ नं अस्वाभाविक ह्यूपाः हयाब्यूगु दु । अप्वः संख्याय्‌ गैरनेवाःतय्‌गु उपस्थितिं प्रचलित नेवाः स्थाननाम विस्थापित जुयाः न्हू-न्हूगु नेपाली नां स्थापित जुयावःगु सलंसः दसु खंकेफु । गनं-गनं ला अंग्रेजी खँगोलं तकं थाय्‌ कयाहःगु अवस्था दु । शदीऔं न्ह्यःनिसें मौखिक परम्परां हस्तान्तरण जुजुं वःगु नेपाःगाःया स्थाननामत मेगु न्हू नामं विस्थापन जुयावंगुया थीथी कारणत दु । थन प्रचलित नां चीकाः न्हू–न्हूगु नां बोलनाचोंगुया मू कारणतय्‌के राज्यया उदासीनता, व्यवसायिक मनोविज्ञान, व्यक्ति वा समूहं यत्थें नामांकरण याइगु प्रवृति, अंग्रेजी व नेपाली भाय्‌या प्रभाव, नेपा:गालय्‌ जुयाचोंगु भौतिक निर्माण व सामाजिक संरचनाय्‌ वःगु ह्यूपाः आदि खनेदु । नेवाःवस्तीं पिने लाःगु लागाय्‌ ९१ प्रतिशत नांत न्हू नामं विस्थापित याःगु व ९ प्रतिशत ऐतिहासिक नामं जक स्थायित्व कयाः छेलाबुलाय्‌ लेंगु खनेदु ।