एक्लो उपन्यासका पात्रहरुको शैलीवैज्ञानिक आधारमा चरित्रचित्रण

Abstract

एक्लो उपन्यासका पात्रहरूको शैलीवैज्ञानिक आधारमा चरित्रचित्रण शीर्षकको प्रस्तुत लेखमा उपन्यासकार बुद्धिसागररचित एक्लो उपन्यासमा प्रयुक्त पात्रहरूको शैलीवैज्ञानिक मान्यताका आधारमा चरित्रचित्रण गरिएको छ । पात्रहरूको चरित्रचित्रण÷विश्लेषण गर्ने क्रममा शैलीवैज्ञानिक पद्धति अवलम्बन गरिएको छ । प्रस्तुत उपन्यासमा प्रयुक्त प्रमुख तथा सहायक पात्रहरूको चरित्रचित्रण गर्नु यस अनुसन्धानमूलक लेखको मुख्य उद्देश्य रहेको हुनाले अनुसन्धानलाई सोही दिशातर्फ केन्द्रित गरिएको छ । सामग्री सङ्कलनका क्रममा यस लेखलाई आवश्यक पर्ने प्राथमिक सामग्रीका रूपमा एक्लो उपन्यासलाई लिइएको छ भने अनुसन्धानको सैद्धान्तिक आधार निर्माणका लागि अन्य द्वितीयक प्रकारका सामग्रीहरू जस्तै( विभिन्न लेखकका प्रकाशित कृति, अप्रकाशित शोधग्रन्थ, अनुसन्धानमूलक जर्नल तथा पत्रपत्रिकामा प्रकाशित लेखरचनाहरू पुस्तकालयीय स्रोतबाट लिइएको छ । यस लेखको प्रस्तुतीकरणमा वर्णनात्मक विधिको प्रयोग गरिएको छ । प्रस्तुत लेखमा पात्रहरूको वर्गीकरण लैङ्गिक, कार्य वा भूमिका, प्रवृत्ति, स्वभाव, जीवनचेतना, आसन्नता तथा आबद्धताका आधारमा गरी विश्लेषणसहित चरित्रचित्रणलाई तार्किक पुष्टि गरिएको छ । एक्लो उपन्यास श्रीको कथा हो । ऊ विसङ्गतिवादी पात्र हो । बहुपात्रीय उपन्यासका रूपमा रहेको प्रस्तुत कृतिको प्रमुख पात्र श्री (सिरी) का माध्यमबाट सहरको लाखौंको भीडमा पनि मानिस अस्तित्वविहीन र एक्लो हुन्छ भन्ने देखाइएको छ । विवेच्य उपन्यासमा गौण, मञ्चीय, अनुकूल, वर्गीय र मुक्त पात्रहरूको बाहुल्य रहेको पाइन्छ । यहाँ विश्लेषण गरिएका पात्रहरूमध्ये प्रमुख, सहायक, बद्ध, प्रतिकूल र नेपथ्य पात्रको सङ्ख्या कम छ । शैलीवैज्ञानिक वर्गीकरणका आधारमा एक्लो उपन्यासका पात्रहरू केकस्ता छन् भन्ने कुरा यस अध्ययनको मूल अनुसन्धान प्रश्न हो भने यो उपन्यासका पात्रहरूको शैलीवैज्ञानिक आधारमा चरित्रचित्रण गर्नु यसको उद्देश्य हो । निष्कर्षतः पात्र प्रयोगका दृष्टिले प्रस्तुत उपन्यास उत्कृष्ट ठहरिएको छ ।