सुम्निमा उपन्यासको बिम्बपरक विश्लेषण Sumnima Upanyasko Bimbaparak Adhyayan

Abstract

साहित्यमा प्रयुक्त भाषा र अभिव्यक्तिलाई संक्षिप्त एवं शक्तिशाली तुल्याउने बिम्बले सृजित कृतिमा शब्दगत संक्षिप्तताभित्र लाक्षणिकता एवं अर्थगत चमत्कृति सृजना गर्दछ । सृजनालाई कलात्मक तथा व्यञ्जनाधर्मी तुल्याउने साहित्यको शिल्पसम्बद्ध भेदलाई बिम्ब भनिन्छ । सुम्निमा उपन्यासले बहुसाँस्कृतिक समाज र सभ्यतामा बहुल साँस्कृतिकताले अल्पसाँस्कृतिकतालाई आफूभित्रै समाहित गर्ने माववशास्त्रीय यथार्थलाई नेपाली समाजको संरचनासँग सम्बन्धित विद्यमान साँस्कृतिक विलयनको यथार्थलाई मीथकीय पुनर्सिर्जनका माध्यमबाट प्रस्तुत गरेको छ । मीथकहरू स्वाभाविक रूपले सामाजिक हुने र यिनले जाति वा देशलाई समान मनोवैज्ञानिक र सांस्कृतिक क्रियाकलापमा आबद्ध गर्दै सुम्निमा उपन्यासमा किरात र ब्राम्हण जातिलाई मीथकीय आधारमा बाँधेको र जातिगत मिश्रणबाट जीवनको सृजना भएको भन्ने यथार्थद्योतन गर्दै सामाजिक÷साँस्कृतिक सम्मिलनको कथ्यलाई बिम्बका साक्ष्यबाट प्रमाणित गर्नसफल रहेको छ । मूलभूत रूपमा समकालिकता, पौराणिकता, ऐतिहासिकता, लोकविश्वास र व्यवहार, भिन्न साँस्कृतिक उपादेयता र तिनको मिश्रणबाट निर्मित समाजको सामाजिक अवस्थितिलाई बोध गराउन उपन्यासमा प्रस्तुत भएका विविधतापूर्ण विशेषता भएका बिम्ब सफल र सार्थक रहेका छन् । नेपाली सामाजिक जीवनपद्धति सम्बद्ध विभिन्न सन्दर्भलाई आकर्षक कलेवर प्रदान गर्न तथा सृजनात्मक व्यङ्ग्यार्थ प्रस्तुत गर्न अहम् भूमिका खेलेका बिम्बले औपन्यासिक संगठन र भावप्रवाहलाई उत्कृष्ठता प्रदान गरेका छन् । बिम्बात्मक शिल्पविन्यासका साक्ष्यमा पूराकथाको पुनर्निर्माण गरी नवीनतम मूल्य स्थापित गर्ने उच्चकोटिको कृतिमा
उपन्यासलाई प्रमाणित गर्न यस उपन्यासमा आएका बिम्बको अहम् भूमिका रहेको छ ।