कक्षा १० को नेपाली भाषा पाठ्यपुस्तक २०५५ र २०६५ को तुलनात्मक अध्ययन विश्लेषण

Abstract

लेख भाषा पाठ्यपुस्तकको तुलनात्मक अध्ययन विश्लेषणमा आधारित रहेको छ । यस लेखमा कक्षा दशको नेपाली भाषा पाठ्यपुस्तक २०५५ र सोही कक्षाको नेपाली भाषा पाठ्यपुस्तक २०६५ को आन्तरिक र बाह्य आधारमा र पाठ्यक्रम अनुरूपकताका आधारमा दुवै पाठ्यपुस्तकको विधा वितरण तथा प्रस्तुतिका दृष्टिले तुलना गरी सबल र दुर्बल पक्ष पत्ता लगाई सुझाव दिनु मूलभूत उद्देश्य रहेको छ । यो अध्ययन मूलतः वर्णनात्मक अनुसन्धान विधिमा आधारित रहेको छ । यस लेखमा सामग्री सङ्कलनका क्रममा द्वितीय स्रोत विधि अपनाइएको छ । यस लेखमा प्रयोग भएका मुख्य विधिहरूमा पुस्तकालय विधि, तुलनात्मक विधि र पाठ्यक्रम अनुरूपता अध्ययन विधि रहेका छन् । यस क्रममा मुख्यतः विभिन्न लेख, रचना तथा पाठ्यपुस्तकबाट अनुसन्धान विषयसँग सम्बद्ध पूर्वकार्यहरू सन्दर्भ पुस्तक लेख प्रतिवेदन आदिमा प्रकाशित लगायतका सामग्री उपयोग गरिएको छ । कक्षा दशको २०५५ को र २०६५ को पाठ्यपुस्तक निर्माणका क्रममा विधा र पाठको चयनमा पाठ्यक्रम अनुरूपताको कमी देखिन्छ साथै विधा र पाठ्यभार शब्द सङ्ख्या नमुना अभ्यास आदिमा सन्तुलन देखिँदैन । दुवै पाठ्पुस्तकमा शिक्षण प्रक्रिया उल्लेख भए तापनि शिक्षणविधि छुट्टै रूपमा उल्लेख गरिएको छैन । साथै विधा वितरणमा एकरूपता छैन । अक्षरको आकार ठाँउ छोडाइ छपाइ आदिका दृष्टिले २०५५ को पाठ्यपुस्तक भन्दा २०६५ को पाठ्पुस्तक उत्कृष्ट छ । प्रस्तुत अध्ययन भाषा पाठ्यपुस्तकको तुलनात्मक अध्ययन विश्लेषण गर्न चाहने भाषाविज्ञ, भाषाका विद्यार्थी, भाषापाठ्यपुस्तक निर्माण गर्ने संस्थालाई समेत उपयोगी हुने विश्वास लिइएको छ।