शरणार्थी उपन्यासमा “जयमाया आफूमात्र लिखापानी आइपुगी’

Abstract

प्रस्तुत लेख विनिर्माणको विपठनसँग सम्बन्धित छ । आख्यान कुनै बेला इतिहास जस्तो, कुनै बेला राजनीति जस्तो, कुनै बेला पत्रकारिता जस्तो, कुनै बेला निबन्ध जस्तो, कुनै बेला कथा जस्तो, नाटकजस्तो, समालोचना जस्तो, कविता जस्तो र कुनै बेला संस्मरण जस्तो धरै जस्तो बन्न जानु विनिर्माण हो । कृष्णधरावासीको शरणार्थी भित्र सङ्गृहीत ‘जयमाया’ खण्ड यस्तै विपठनको उदाहरण हो । ‘जयमाया’ इन्द्रबहादुर राईको ‘जयमाया आफूमात्र लिखापानी आइपुगी’ कथाको पुनर्पठन हो । पात्र, परिवेश, विषयवस्तु, शीर्षक आदि कुरामा पुनर्पठन हुनु विनिर्माण हुनु हो । यिनै उत्तरआधुनिताको छाता भित्रको विनिर्माण र विनिर्माणभित्रको पनि विपठनलाई लिएर शरणार्थी उपन्यसको जयमाया खण्ड विश्लेषण गरिएको छ ।