चट्याङ : जीवनचक्रको सहयोगी साथै खतरा

Abstract

सामान्य रूपमा हेर्दा चट्याङ मानव जीवनको लागि अपरिहार्य प्राकृतिक प्रक्रिया भए पनि यसलाई दैविक तथा प्राकृतिक प्रकोपको रूपमा लिइन्छ । चट्याङ हेर्दा जति मनमोहक र सुन्दर देखिन्छ त्यति नै यसलाई खतरा र डरलाग्दो घटनाको रूपमा लिने गरिन्छ । वातावरणमा भएको जीवनचक्र (Ecosystem) चलाउनको लागि यसको ठुलो भूमिका रहेको हुन्छ । चट्याङ परेको बेलामा यसको तापक्रम तीस हजार डिग्री सेल्सियससम्म पुग्ने भएकाले जीवनको सुरुवात हुनको लागि आवश्यक पर्ने तŒव हाइड्रोजन सायनाइड (HCN) बनाउँदछ । यो प्रवाह भएको समयमा उच्च तापक्रमका कारण कुनै पनि वस्तुलाई यसले छुँदै पग्ली हाल्दछ । फलाम जस्तो ठोस अवस्थाको धातु पनि पग्लिएर पछि डल्लो अवस्थामा वा ग्याँस अवस्थामा पनि परिणत हुने गर्दछ । यसको अवधि धरै छोटो भए पनि धेरै मात्रामा करेन्टको प्रवाह हुने भएकोले यो मानव जीवन, जीवजन्तु तथा अग्ला बोटविरुवाहरूको लागि खतराजनक मानिन्छ ।