कालिकोटे भाषिका र मानक नेपाली भाषाका काल र पक्षको व्यतिरेकी अध्ययन

Abstract

भाषा भत्राले भावाभिव्यञ्जन गर्ने माध्यमलाई बुझिन्छ । भाषाको मुख्य प्रयोग ध्वनिसङ्केतहरूको सहायताबाट भावको अभिव्यञ्जनका लागि हुन्छ । ध्वनि सङ्केतबाट मात्र भनाइको पूर्णता र स्पष्टता हुन सक्छ । भाषा शब्द संस्कृतको भाष् धातुबाट निष्पत्र भएको हो जसको अर्थ व्यक्तिवाणी हुन्छ । भाषाको कथ्यरूप नै मूल रूप हो । प्रत्येक भाषामा आफ्नै खाले शब्दभण्डार अर्थव्यवस्था र व्याकरणिक व्यवस्था हन्ु छ । समयको अन्तराल, भौगोलिक विकटता, सांस्कृतिक तथा राजनीतिक विविधता र बसाइँ सराइका कारणले भाषिक रूपमा विविधता आउँछ । तत्पश्चात् एउटै भाषाभित्र विभित्र भाषिकाहरूको प्रादुर्भाव हन्ु छ । यिनै भाषिकाहरूको समुच्चय नै भाषा हो भाषाको प्राचीनता र भौगोलिक दूरता जति बढ्यो त्यति नै बढी भाषिकाहरू जन्मने सम्भावना रहन्छ । समाजका सदस्यहरू आपसमा सञ्चार विनिमय गर्दा भाषिकाको नै प्रयोग गर्दछन् । भाषा प्रायः औपचारिक, स्तरीय र स्थिर प्रकृतिको हुन्छ भने भाषिका अनौपचारिक, स्वतःस्फूर्त र गतिशील हुन्छ । स्थानअनुसार भाषाका व्यवस्थामा सामान्य भित्रता पैदा हुन्छ । कुनै खास स्थानमा बसोबास गर्ने व्यक्तिहरूले बोल्ने भाषाको क्षेत्रीय रूप नै भाषिका हो । एउटै भाषिका बोल्ने व्यक्तिहरूको भाषाका उच्चारण, रूप, शब्दभण्डार, वाक्यगठन, अर्थ, व्याकरणिक कोटिहरूजस्ता समग्र व्यवस्थामा पूर्णतया समानता हुन्छ । यिनै आधारमा रही यहाँ कालिकोटे भाषिका र मानक नेपाली भाषाबिच काल र पक्षबिच तुलनात्मक अध्ययन गरिएको छ । कालिकोट जिल्लाका कोटबाडा, कुमालगाउँ, रकु, सिउना र नानीकोट गााविसहरूलाई प्रमुख अध्ययन क्षेत्र मानी क्षेत्रीय अध्ययन विधिको आधारमा व्यतिरेकी अध्ययन गरिएको छ । यस क्रममा अन्तवार्ता, छलफल र प्रश्नोत्तर गरी सामग्री सङ्कलन गरी प्राप्त सामग्रीलाई सत्यापन गरिएको छ । प्राप्त सामग्रीलाई शोध अध्ययन विधि र पुस्तकालयीय अध्ययन विधि प्रयोग गरी निष्कर्षमा पुग्ने प्रयास गरिएको छ ।