वर्तमान माध्यमिक नेपाली भाषा पाठ्यक्रमका विविध पक्षको पुनरावलोकन

Abstract

पाठ्यक्रम शिक्षण सिकाइको योजना हो । यसले शिक्षण सिकाइलाई मार्गनिर्देश गर्दछ । भाषा पाठ्यक्रम भाषा सिकाइको योजना हो । यसका प्रमुख स्तम्भहरू पाठ्यक्रमको उद्देश्य विषयवस्तुको क्षेत्र र क्रम शिक्षण प्रक्रिया र मूल्याङ्कन प्रक्रिया हुन् । यसैगरी भाषा पाठ्यक्रमका अग्र भागमा पाठ्यक्रमको शीर्षक र पाठ्यक्रमको परिचय अनि पश्च सूचनाका रुपमा पाठ्यपुस्तक र सन्दर्भ पुस्तक स्तम्भ पनि रहेका हुन्छन् । यसरी भाषा पाठ्यक्रमका चारवटा प्रमुख र चारवटा परिधीय स्तम्भ रहेका हुन्छन् । सबै स्तम्भहरू उद्देश्यबाट निर्देशित हुन्छन् । यस लेखमा वर्तमान माध्यमिक तहको नेपाली भाषा पाठ्यक्रम (२०६४) को समीक्षा पाठ्यक्रमका तत्त्वहरूको आधारमा गरिएको छ । वतर्म ान माध्यमिक तहको नेपाली भाषा पाठ्यक्रमका तत्त्व वा स्तम्भहरूभित्र रहने सूचनाहरू के कति उपयुक्त र पर्याप्त छन् भन्ने कुरालाई पुस्तकालयीय विधि अपनाई वर्णन विश्लेषण गरिएको छ । यस लेखमा मुख्यतः पाठ्क्रमका चारवटा मुख्य स्तम्भ भित्र रहनु पर्ने विशेषतालाई आधार मानेर यी स्तम्भभित्रका सूचना के कसरी व्यवस्थित गरिएको छ भन्ने कुरालाई स्पष्ट गरिएको छ । अन्त्यमा भाषा पाठ्यक्रमका सहयोगी स्तम्भहरूका स्थितिको पनि पुनरावलोकन गरी निष्कर्ष र सुझाब प्रस्तुत गरिएको छ । पाठ्यक्रममा रहेका उद्देश्य र कतिपय पक्षहरू सबै समावेश गर्दा लेखको आयाम ठुलो बनने भएकाले सो कुरालाई समावेश गरिएको छैन ।