सङ्कथन विश्लेषणको सैद्धान्तिक आधार र यसका प्रकार

Abstract

सङ्कथन विश्लेषण प्रायोगिक भाषा विज्ञानको नविन शाखा हो । विचारका आधारमा जोडेर अर्थ लगाउन सकिने वाक्यहरुबाट बनेको भाषिक विधा नै सङ्कथन हो । कुनै पनि भाषिक उच्चारण सन्दर्भवद्ध भएर आउँने हुनाले सङ्कथन विश्लेषणमा सन्दर्भको खोजी गर्नुपर्ने हुन्छ । सङ्कथनमा कथ्य भेद, लेख्य भेद, सङ्कथनका युक्ति, सङ्कथनका तत्वहरु वाक्य विश्लेषणका लागि महत्व राख्दछन भने वाक्यभन्दा माथिल्लो तहमा अन्तर्वाक्कीय सम्बन्ध कायम गर्न आउँने भाषिक पक्षको रुपमा सम्बद्धकको भूमिका रहन्छ । सङ्कथनले भाषाको कथ्य र लेख्य दुबै अभिव्यक्तिलाई जनाउँ छ । सङ्कथन शब्दले अभिव्यक्तिको समग्र कथन वा सिङ्गो भनाइलाई बुझाउँने हुँदा खास परिवेश सम्बद्ध, शीर्षक केन्द्रित, न टुक्रिएको भाषिक कथन नै सङ्कथन हो भन्ने कुरा पुस्टि हुन आउँछ । सङ्कथन विश्लेषणको अभ्युदय १९५० को दशकदेखि भएको पाइन्छ र यसको विकास विस्तार भने सन् १९६० पछि भएको देखिन्छ । यसको सैद्धान्तिक प्रारुपको निर्माणमा भनि मनोभाषा विज्ञान र सामाजिक भाषा विज्ञानको उल्लेखनीय योगदान रहेको छ । वास्तविक पाठलाई वास्तविकीकरण गर्ने प्रक्रिया सङ्कथन हो ।